Στέλιος Κυριακίδης: Ο έλληνας μαραθωνοδρόμος, πρέσβης του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό

*Του Δημήτρη Κυριακίδη

O Στέλιος Κυριακίδης γεννήθηκε στις 4 Μάιου 1910, στο χωριό Στατό της επαρχίας Πάφου, στην Κύπρο. Ξεκίνησε τον αθλητισμό το 1931 στην Λεμεσό, με προπονητή του τον Δρ. Cheverton, τον Άγγλο αρχίατρο της Κύπρου για τον οποίον και δούλευε σαν οικιακός βοηθός. Την δεκαετία του 1930 και του 1940 αναδεικνύεται σε έναν από τους καλύτερους αθλητές μεγάλων αποστάσεων στον κόσμο, λαμβάνοντας μέρος σε σημαντικούς αθλητικούς αγώνες. Πιο συγκεκριμένα ο Στέλιος Κυριακίδης συμμετείχε στους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου (1936) και Λονδίνου (1948), στο Αγγλικό πρωτάθλημα το 1935 και το 1937, στον μαραθώνιο της Βοστόνης το 1938, το 1946 και το 1947, σε όλους τους βαλκανικούς αγώνες από το 1933 μέχρι και το 1940 καθώς και σε πολλούς άλλους σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Θεωρείται παγκοσμίως ως ένας «πρωτοποριακός» αθλητής που βρίσκεται 50 χρόνια μπροστά από τους άλλους αθλητές μεγάλων αποστάσεων, και αυτό λόγω της τακτικής που ακολουθούσε στις προπονήσεις του αλλά και στον προγραμματισμό που διέθετε στους αγώνες. Ο Κυριακίδης διατήρησε το Ελληνικό ρεκόρ του μαραθωνίου για 36 χρόνια και 6 μήνες, γεγονός που αποτέλεσε συνάμα και ένα παγκόσμιο ρεκόρ. Στις 20 Απριλίου 1946, κέρδισε τον μαραθώνιο της Βοστώνης, τον πιο φημισμένο μαραθώνιο στον κόσμο, και μάλιστα σε 2ω29’27’’, χρόνο που αποτέλεσε πανευρωπαϊκό ρεκόρ αλλά και την καλύτερη επίδοση στον κόσμο την εποχή εκείνη. Στον αγώνα δε, έλαβαν μέρος 116 κορυφαίοι αθλητές της εποχής.

Τερματίζοντας φώναξε, «ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», ιστορική φράση που τον έκανε να γίνει πρωτοσέλιδο σε όλες τις Αμερικανικές εφημερίδες. Ο Κυριακίδης παρέμεινε στην Αμερική για ένα μήνα μετά τη νίκη του, γυρίζοντας σχεδόν όλες τις μεγάλες πόλεις με έντονη την ελληνική παρουσία όπως τη Βοστόνη, το Σικάγο, τη Φιλαδέλφεια αλλά και τη Νέα Υόρκη. Σε αυτές, χρησιμοποίησε ομιλίες αλλά και εφημερίδες με σκοπό να γνωστοποιήσει στον Αμερικανικό λαό, την δραματική κατάσταση που βρισκόταν η Ελλάδα και οι Έλληνες συμπατριώτες του, ζητώντας την αμερικανική βοήθεια.

Ως αποτέλεσμα των προσπαθειών του, ο Κυριακίδης προσεκλήθη από τον Πρόεδρο Τρούμαν στον Λευκό Οίκο, και αφού ο τελευταίος τον άκουσε, έδωσε εντολή και δόθηκε στην Ελλάδα βοήθεια, που ονομάστηκε «Πακέτο Κυριακίδη» και αφορούσε στο ποσό των 250,000 δολαρίων και περίπου 25,000 τόνων από τροφές, ρούχα, φάρμακα και άλλα απαραίτητα υλικά αγαθά. Μέρος της βοήθειας ήταν επίσης ζώα, όπως βόδια και αγελάδες. Έτσι, θεωρήθηκε και ως ο πρώτος αθλητής στον κόσμο που «έτρεξε για ένα φιλανθρωπικό σκοπό».

Η Επιστροφή στην Αθηνά έγινε στις 23 Μαΐου του 1946. Η πομπή της υποδοχής από το αεροδρόμιο του Ελληνικού ( τότε λεγόμενο «Χασάνη» ) διήρκησε περισσότερες από 8 ώρες , με πάνω από 600,000 ανθρώπους να περιμένουν να τον υποδεχτούν. Μετά το πολύτιμο έργο του, ο Κυριακίδης έλαβε τιμητικές βραβεύσεις από τους Δήμους του Ελληνικού, του Καλαμακίου, του Παλαιού Φαλήρου, της Νέας Σμύρνης, των Στηλών Ολυμπίου Διός, τον Άγνωστο Στρατιώτη, την Ελληνική Βουλή, τον Δήμο Αθηναίων και τέλος την Κοινότητα της Φιλοθέης, πριν τελικά οδηγηθεί στο σπίτι του όπου τον περίμεναν συγγενείς και φίλοι. Το ίδιο βράδυ προς τιμήν του, φωταγωγήθηκε η Ακρόπολις για πρώτη φορά μετά το τέλος του πολέμου. Το 1947, 37 χρονών πλέον, επιστρέφει στη Βοστώνη για να τρέξει και πάλι στο μαραθώνιο.

Ο κύριος λόγος της απόφασής του να επιστρέψει σε τόσο μεγάλη ηλικία πίσω στην Βοστώνη , ήταν για να ζητήσει και πάλι χρηματική βοήθεια από τους Αμερικάνους, ώστε να μπορέσει να ταξιδεύσει η Ελληνική εθνική ομάδα στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1948 στο Λονδίνο, καθώς επίσης και υλική βοήθεια σε αθλητικό εξοπλισμό (ρουχισμό, αθλητικά παπούτσια, αθλητικά όργανα). Έτσι θεωρήθηκε και ο πρώτος αθλητής στον κόσμο που «έτρεξε για έναν ειδικό σκοπό». Και πάλι προσεκλήθη από τον Πρόεδρο Τρούμαν στον Λευκό Οίκο, όπου του δόθηκε το χρηματικό ποσό των 50,000 δολαρίων και άφθονο μεταχειρισμένο αθλητικό υλικό από τα Πανεπιστήμια της Αμερικής. Έτσι, η Ελληνική ομάδα με αντιπροσωπεία περίπου 20 αθλητών πήγε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, όπου και έφερε αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Στις 13 Μαρτίου του 1947 η Αμερικανική Κυβέρνηση, λόγω της μεγάλης δημοσιότητας που είχε δώσει ο Κυριακίδης το 1946 στην επικρατούσα κατάσταση της Ελλάδας, προχώρησε στην προκαταβολή του ποσού των 400.000.000 δολαρίων, από την «βοήθεια Μάρσαλ», που είχε συνολικό ύψος 1.377 εκατομμύρια δολάρια. Η Ελλάδα ήταν η μόνη Ευρωπαϊκή χώρα που κατάφερε να λάβει προκαταβολή. Το 1951, ο Κυριακίδης εκλέγεται μέλος του Συμβουλίου του Σ.Ε.Γ.Α.Σ., όπου και παρέμεινε σαν μέλος έως και τον θάνατο του το 1987, προσφέροντας τις ανιδιοτελείς υπηρεσίες του στον Ελληνικό αθλητισμό.
Συνάμα ο Κυριακίδης υπήρξε και ένας από τους ανθρώπους που ξεκίνησε την αναγέννηση το κλασσικού αθλητισμού στην Ελλάδα μετά τον πόλεμο. Το κοινωνικό του έργο από το 1950 μέχρι τον θάνατο του είναι πολύ μεγάλο, καθώς συνέβη σε εποχές δύσκολες για την Ελλάδα η οποία μετά τον πόλεμο πάλευε να ξαναγεννηθεί.

Ο Στέλιος Κυριακίδης έχει τιμηθεί σε πολλές πόλεις και χώρες και είναι γνωστός παγκοσμίως. Οκτώ αγάλματα, προτομές και αναμνηστικές πλάκες υπάρχουν στη Βοστόνη, την Ελλάδα και την Κύπρο. Πάνω από 15 ντοκιμαντέρ έχουν γυριστεί στην Αμερική, την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς επίσης 5 αγώνες μεγάλων αποστάσεων γίνονται προς τιμήν του. Η Disney έχει σε παραγωγή ταινία για την ζωή του. Το 7 ήταν ο αριθμός που ήταν πάντα γύρω του. Κέρδισε στην Βοστόνη με τον αριθμό 77, που διάλεξε ο ίδιος σε 2ω29’27’’, ημέρα Σάββατο (την 7η μέρα της εβδομάδας), την εβδόμη φορά που ο μαραθώνιος της Βοστόνης μεταφέρεται από 19 στις 20 Απριλίου. Είναι ο 35ος νικητής (5χ7=37) ενώ εφυγε από τη ζωή σε ηλικία 77 χρονών, το 1987.